Gotthard Panorama Express: per boot en trein van Luzern naar Lugano

De Gotthard Panorama Express verbindt twee van de mooiste Zwitserse regio's met elkaar. Het bijzondere is dat de vijfenhalf durende reis per zowel trein als boot gaat. De panoramatrein bestaat uitsluitend uit eersteklas rijtuigen. Wie toch in de tweede klasse wil reizen, kan de regionale trein nemen.

Rondvaart op het Meer van Luzern

De Gotthard Panorma Express werd in het verleden ook wel de Wilhelm Tell Express genoemd. De reis begint in Centraal-Zwitserland, in Luzern. De stad bevindt zich aan het gelijknamige meer, dat tevens bekendstaat als het Vierwoudstrekenmeer of de Vierwaldstättersee. Als startpunt van de reis met de Gotthard Panorama Express maak je eerst een boottocht op het meer. Hiervoor wordt meestal een historische raderstoomboot ingezet, al gebruikt men soms ook wel een moderner motorschip. Tijdens de bijna drie uur durende rondvaart worden schilderachtige plekjes aangedaan, terwijl je de bergen rond het meer nooit uit het zicht verliest. In het zuidelijke deel van het meer kan je de Tellskapelle zien staan. Volgens de legende ontsnapte de gevangengenomen Wilhelm Tell hier begin veertiende eeuw aan zijn belagers, om enige tijd later Zwitserland te stichten. De trein dankte in het verleden zijn naam aan deze nationale held.

Foto: SBB

Aan boord van de Gotthard Panorama Express

De tocht over het Vierwoudstrekenmeer eindigt bij het dorpje Flüelen. De aanlegsteiger waar je van de boot komt ligt vlak bij het treinstation. Daar stap je op de Gotthard Panorama Express en begint het tweede deel van de reis. Vanaf Flüelen op 436 meter rijdt de trein de Alpen in richting de Gotthardtunnel. Aanvankelijk volgt de spoorlijn het brede vallei van de Reuss-rivier, maar in de buurt van Amsteg wordt het dal aanmerkelijk smaller. Ondertussen klimt de trein langzaam maar zeker omhoog en komt diverse tunnels en bruggen tegen, waaronder de 127 meter lange en 53 meter hoge Chärstelenbachbrug en de Bristentunnel van 709 meter. Met name bij het plaatsje Wassen moet de Gotthard Express een groot hoogteverschil overwinnen. Daartoe is een spoorwegconstructie van meerdere keertunnels en bruggen aangelegd, waardoor je de opvallende witte kerk van Wassen drie keer van een andere kant kunt bekijken. Vervolgens klimt de trein via onder meer de Wattingertunnel van 1084 meter en de Naxbergtunnel van 1570 meter naar het op 1100 meter hoogte gelegen plaatsje Göschenen, waar de Gotthardtunnel ligt. 

Foto: SBB

Tip: Göschenen - Andermatt

Wie niet naar de Zuidelijke provincie Ticino wil, kan in Göschenen uitstappen en met de Matterhorn Gotthard Bahn reizen naar Andermatt. Dit is om eerlijk te zijn minstens zo indrukwekkend als het overige deel van de rest van de route naar Lugano. In Andermatt kan vervolgens de route van de Glacier Express gevolgd worden, bijvoorbeeld in de richting van de Oberalppass.

Via de Gotthard naar Lugano

Voor wie niet uitstapt gaat de reis na Göschenen door richting Lugano via de Gotthardspoortunnel. Dit is de langste tunnel op het tracé van de voormalig Wilhelm Tell Express. De trein rijdt op dit stuk namelijk gedurende zo’n vijftien kilometer onder de Gotthardpas door, een rit van negen minuten. Halverwege de tunnel wordt met 1151 meter het hoogste punt van de reis bereikt. Aan het eind van de Gotthardtunnel komt de trein weer tevoorschijn bij het plaatsje Airolo op 1141 meter. Hoewel de landsgrens niet gepasseerd is, maakt de Zwitserse sfeer hier plaats voor Italiaanse invloeden. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het doorgaans zonnigere weer en de veranderde vegetatie. De Gotthard Panorama Express rijdt na Airolo over diverse bruggen en door diverse tunnels, waaronder de elk ruim anderhalve kilometer lange Freggio-, Prato-, Pianotondo- en Travispiraaltunnels en de 111 meter lange Pianotondobrug. Met de hoogste Alpentoppen in de rug daalt het treintraject gaandeweg naar steeds lagere niveaus, wat merkbaar is aan de toename van wijngaarden en palmbomen in het landschap. Tussen Bellinzona en eindpunt Lugano liggen evenwel ook veel tunnels, zoals de Montebellotunnel van 290 meter, de Precassinotunnel van 402 meter en de Monte Ceneritunnel van bijna 1700 meter.

Foto: SBB

Praktische informatie 

De Panorama Gotthard Express heeft zoals aangegeven uitsluitend eerste klasse rijtuigen. Het is mogelijk om met een tweede klas treinkaartje te upgraden naar de eerste klas. De toeristentrein rijdt van half april tot en met half oktober. De trein rijdt niet op maandag. Het is ook mogelijk om de route te ontdekken met de reguliere trein. Let op: intercity's rijden niet via deze route, maar via de nieuwe Gotthard Basis Tunnel. De treindienst Erstfeld - Lugano rijdt via de oude Gotthard route.

Treintickets: Swiss Travel Pass en InterRail